Kaymaz ve Şen: “Ayçiçeğinde fiyat revize edilebilir”

Keşan Ticaret Borsası’nda, 2025 yılının ilk ayçiçeği ürününün salon satışı gerçekleştirildi.

ERDOĞAN DEMİR

EDİRNE (İGFA) - Satış sonrası Keşan Ticaret Borsası Başkanı Necmi Kaymaz ile Keşan Ziraat Odası Başkanı Hasan Şen, erken ekimler, Trakya Birlik’in fiyat açıklaması ve piyasadaki fiyat dalgalanmaları hakkında basının sorularını yanıtladı.

KAYMAZ: “KURAKLIK FİYATLARI YUKARI ÇEKEBİLİR”

Başkan Necmi Kaymaz, Mart ve Nisan aylarında gerçekleşen erken ekimlerin, hasadın birçok bölgede tamamlanma aşamasına geldiğini belirtti. Ancak Keşan Ticaret Borsası’na bu yıl talebin geç oluştuğunu vurguladı.

Kaymaz, Trakya Birlik’in fiyat açıklamasının ardından piyasada kısa süreli bir gerileme yaşandığını şu sözlerle ifade etti:

“Trakya Birlik fiyat açıkladığında tam tersi fiyatlar bir-iki günlüğüne geriye geldi. Ancak üreticinin malını bekletmesiyle fiyatlar yeniden yükselişe geçti. Kuraklığın etkisiyle fiyatların önümüzdeki günlerde de yukarı yönlü hareket edebileceğini tahmin ediyoruz. Yağlı tohumlar konusunda ülkemiz, petrol ve doğalgazdan sonra en çok dışa bağımlı olduğu ürün grubunda yer alıyor. Ekim alanlarının artmasına rağmen verimin düşük olması nedeniyle üretim fazlası beklentisinin temkinli karşılanması gerektiğini söyledi. Her zaman fiyattan çok verime odaklanmalıyız. Ama Yağlı Tohumlar önümüzdeki hafta içinde fiyatta revize muhakkak yapacaktır diye düşünüyorum. Beklentiler o yönde. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin petrol ve doğalgazdan sonra en çok dışa bağımlı olduğu ürün yağlı bitkiler. Bununla ilgili de bu sene ülkemizde Ayçiçek ekiliş alanlarının daha fazla olduğu, verimin düşük olması rağmen alanların ekilen alanların daha fazla olmasından kaynaklı üretimde bir fazlalık bekleniyor. Ama bu oran ne kadar gerçekleşir? Onu da kestirmek şimdiden mümkün değil. Bizim her zaman Hasan Başkan'ın da söylediği, İsmail Başkan'ın da bizlerin de ifade ettiği her zaman fiyattan ziyade verim Tabii üreticinin de faaliyetini sürdürebileceği şartların da oluşması gerekiyor. Biz bazen öz eleştiri yapıyoruz. Sakın bizi kimse yanlış anlamasın. Biz kimsenin moralini bozmak veya üretimden çıkmasını sağlamak için bunları dile getirmiyoruz. Ama sahanın içerisinde gerçekleri, sorunları ve çözümleri de dile getirirken bizi de herkes hoşgörüyle, anlayışla Ama ziraat odamızı, ama sanayi odamızı, ama bizleri de borsalar olarak doğru anlamalarını da rica ediyoruz. Yoksa olumsuzluktan, negatiften kimsenin kazanacağı bir ortam yok. Sonra bizlerin dile getirdiği sahadaki olayların gerçekte yerini bulmaması bizleri de kurumlar olarak güvensiz hale getirir. Böyle bir şeyde hiçbir kurum, başındaki hiçbir yönetici yaşamak istemez.” diyen Kaymaz, üreticilerin sürdürülebilir şekilde faaliyet gösterebilmesi için uygun şartların oluşturulmasının önemine dikkat çekti.

ŞEN: “ERKEN EKEN KAZANDI, GEÇ EKEN VERİM KAYBI YAŞAYACAK”

Keşan Ziraat Odası Başkanı Hasan Şen, bölgedeki ayçiçeği hasadının yeni başladığını, ancak Edirne’nin kuzey kesimlerinde hasadın son aşamaya geldiğini belirtti.

Mart başında yapılan erken ekimlerin, özellikle kuraklık koşullarında yüksek verim sağladığını vurgulayan Şen, şunları söyledi:

“Erken eken üreticilerimiz bu yıl kazançlı çıktı. Geç ekim yapılan ve yağış almayan kıraç bölgelerde ise verimler çok düşük. Bazı çiftçilerimiz yaptıkları masrafı bile karşılayamayacak durumda. Ancak çiftçiler üretime devam edecek, çünkü başka geçim kaynakları yok. Bölgemizde Ayçiçeği Hasadı yeni başladı. Şimdi yukarılara doğru ben yukarı diyorum Edirne bölgesine doğru bazı bölgelerde hasat yarı yarıya sonlara doğru yaklaşıyor. Çünkü Ekim Mart'la Nisan ayında ekim oldu. Bölgemizde belli başlı köylerde, ben önceden de beyan etmiştim. Bizim belli başlık köylerimizde üretim için ekimler, Mart başlarında ekim gerçekleşti. Bu da 250 bin dekar aralığındaki 2 bin veyahut 3 bin dekarın ekilmesi hiçbir şey ifade etmiyordu. Çünkü insanlar korkuyordu. Ama kışın getirmiş olduğu, yılın getirmiş olduğu kuraklık nezdinde insanlar kim ektiyse şu anda kazandı. Geç ekenlerde verim kayıpları olacağını tahmin ediyoruz ama erken eken bölgelerde ve yağış alan bölgelerde verimler tatmin edici seviyelerde. Yani beklenenin üzerinde.

Şimdi bazı bölgelerde kıraç araziler var hiç yağmur yağmayan bölgeler var bunlarda verimler gerçekten işler acısı yani insanlar yaptığı masrafı bırak yani emeğinin karşılığını alın terinin karşılığını alma lüksü yok masrafı alma lüksü yok ama üreticiler herkes başka işleri olmadığı için insanlar üretmeye devam edecek bundan hiç kimsenin şeyi tereddüt olmasın ”

Fiyat konusuna değinen Şen, Trakya Birlik’in yağ oranını %44 baz alarak fiyat açıklamasının tartışmalara yol açtığını belirtti:

“Eğer %40 veya %42 baz alınsaydı önceki yıllardaki gibi fiyatlarda bu kadar sıkıntı yaşanmazdı. Piyasada fiyatlar kısa süreli düştü ama yeniden Trakya Birlik seviyelerine geldi. Arz-talep dengesi burada belirleyici oldu. Şimdi fiyat konusunda hep çelişkili medyada sosyal medyada olsun ister siyasi medyada olsun hep eleştiriler alıyoruz.”

Yani Ziraat odası ne yapıyor? Başkan neden açıklama yapmıyor? Açıklamayı yaparken dikkat etmek gerekiyor. Çünkü sonradan söyleyeceğim bir lafın altından kalkamazsın. Şimdi bazı bölgelerde gerçekten verimler iyi. Neden iyi? Önceki yıllarda aldığı verimlerin seviyesinde verim alıyor. Şimdi fiyat konusuna gelince Trakya Birlik biraz erken açıkladı. Fiyat sıkıntımızın en büyük nedeni de %44 yağ olarak

açıklaması. %40 olarak açıklamış olsaydı veya %42 demiş olsaydı önceki yıllardaki gibi pek fazla sıkıntı olmayacaktı. tabii piyasalarda regüle olması için fiyat iki gün aşağı düştü ama şurada bakıyoruz şuradaki iki günde ticaret borsalarında veya piyasa şartlarında ticaret bazında hiç kimse hiç kimse Yağ oranına bakmadan Fiyatlar Trakya Birliği'nin açıklamış olduğu fiyatlar Seviyelerine geldi Bunun da en büyük nedeni Arz talep meselesi Arz talep olmazsa Hiçbir şey olmaz Önceki yıllarda bu ürünlerde yaşadık Bölgede tüccarlar saldırmadığı zaman Hepsi Trakya Birliği'ye yöneldi”

Şen, üye olmayan kişilerin Trakya Birlik hakkında yorum yapmasını eleştirerek, kurum işleyişinde kararların yönetim kurulları ve meclisler aracılığıyla alındığını hatırlattı.

“Şimdi Trakya Birliği Şu anki fiyatlarla ayçiçeği ürünü alır mı? Borcu olanı alır. Piyasa şartlarında kim

pahalı veriyorsa ürününü ona döker çiftçi. Böyle bir durum da var. Bir de üye olmayan insanların yorumları bize çok zorumuza gidiyor. Neden üye? Üye değilsin. Trakya Birlik üye kurumu. Üye olan bir kurum. Üye değilsin. Beklenti Trakya Birlik'te. Yani bunlar yorum yapan insanların Bu işlere çok iyi dikkat etmesi gerektiğini düşünüyorum. Şimdi bu neye benzer biliyor musunuz? Şimdi Ticaret Borsasının işleyişini Keşan Ziraat Odası'nın cevap vermesine, soru sormasına benzer. Herkes ne

söyleyeceğini, ne yapması gerektiğini, kurumları ne şekilde yönetmesi gerekiyorsa onların da kurumların da yönetim kurulları var, meclisleri var. Bunun için her başkan açıklama yaparken yönetim kuruluna, meclisine sormak zorunda. Yani biz söylediğimiz her söylemi kendi ağzımızdan çıkarak söylemiyoruz. Arkadaşlarla tartışıyoruz, konuşuyoruz. Ne söylememiz gerekiyor? Neyi ateşlememiz gerekiyor? Onun cevabını yarındır öbür gün verilecek gibi yorum yapmamız gerekiyor. Bu konuda çok dikkat etmemiz gerektiğini düşünüyorum.”dedi.

ÜRETİM MALİYETLERİ VE DIŞA BAĞIMLILIK VURGUSU

Toplantıya katılan diğer sektör temsilcileri de girdi maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çekti. Gübre fiyatlarının uluslararası piyasalara bağlı olarak hızla arttığını ve kolay kolay gerilemediğini belirttiler.

Türkiye’nin yağlı tohum ve gübrede dışa bağımlılığının, hem üretim hem de fiyat politikalarını doğrudan etkilediği ifade edildi. Rusya’daki yüksek ayçiçeği ve yağ stoklarının da fiyatların aşırı yükselmesini engelleyebileceği öngörüldüğünü belirterek, şunları söyledi. “Girdi maliyetimiz, biliyorsunuz bir savaş çıktı. Hemen gübre %100 zamlandı. Hiç aşağı inmedi. %100 olmadı, %80 oldu. Evimizde de %50, %60 kimse vermedi. Şunu da göz ardı etmemek lazım. Gün geçtikçe üretici üretimden yaşlı nüfusla birlikte üretimden kaçıyor. Türkiye biraz gübre dışı bağımlılıktan kurtulacak. Bir yıl lazım. İki yıl lazım. Tabii ki fiyatları yükseliyor. Yükselmiyor değil.”

YANGIN UYARISI VE ÇEVRE HASSASİYETİ

Toplantıda ayrıca bölgedeki yangın tehlikesine dikkat çekildi. Başkanlar, geçtiğimiz günlerde Enez’de yaşanan orman yangınına değinerek tüm vatandaşlara şu uyarıda bulundu:

“Kurak dönemde nem oranı çok düşük, otlar ve toprak çok kuru. Küçük bir kıvılcım büyük yangınlara yol açabilir. Özellikle sigara izmaritlerini doğaya atmayalım, tarlalara girerken ve çıkarken dikkatli olalım.”

SON SÖZ: “İNADINA ÜRETMEYE DEVAM”

Başkanlar, tüm olumsuzluklara rağmen üretime devam etmenin ülke ekonomisi için zorunlu olduğunu vurguladı.

“Üretim, ülkelerin kalkınmasının temelidir. Çiftçimiz verimli olursa hem kendi refahı artar hem de gençler tarıma yönelir. Bu yüzden inadına üretmeye devam etmeliyiz.”

Keşan’da yapılan 2025 yılı ilk ayçiçeği salon satışı, hem piyasa fiyatlarının hem de tarımsal verimliliğin geleceği açısından önemli mesajlar verdi.